Eindbestemming bereikt

Na 112 dagen, 4453 kilometer en 11 landen ben ik donderdagmiddag 26 september gearriveerd in Tótvázsony, bij Janka Tanya. Samen met Jacqueline, die me de laatste week vergezeld heeft. 

En wat een aankomst was dat, wat een ontvangst, heel bijzonder! Zonder dat ik iets vermoedde had Jacqueline steeds contact met Janneke en Kati en zo wisten ze precies wanneer we aan zouden komen. En er stond een heel welkomscommité klaar. 

De straat bij Janka Tanya was versierd met vlaggen, slingers en een ereboog. Het regionale dagblad was er, de plaatselijke tv, de burgemeester en alle collega’s en medewerkers van Janka Tanya. Hun ouders hadden allerlei lekkers gemaakt, een tafel vol. Het was overweldigend en bijzonder. 

Die middag verliep in een roes. Het was een mooie nazomerdag. We zaten buiten en praatten met de burgemeester en de persmensen over de reis, de speciale plek die Janka Tanya in de samenleving inneemt en de connectie tussen hen en Nederland. 

De collega’s waren na de ontvangst weer aan het werk gegaan. De meesten van hen hebben een bepaalde vorm van autisme en al die opwinding is nogal spannend, maar we zagen vooral vrolijke en blije gezichten. Ze hadden mijn reis vanaf het begin gevolgd en waren goed op de hoogte van alles. We hebben in de loop van de middag samen met hen bij de thee het lekkers van de ouders gegeten. 

De laatste fietsweek was ook mooi. Jacqueline kwam op zaterdagochtend 21 september met haar fiets aan op het station in Wenen. Na een broodje en koffie in de stad reden we naar de camping bij de Donau in Zuid Wenen. Nadat we onze tentjes geïnstalleerd hadden fietsten we weer terug naar het centrum. We hadden veel bij te praten na al die maanden, en we waren drukker met de terrasjes en drankjes dan met de bezienswaardigheden. Op de terugweg naar de camping fietsten we nog wel naar het Hundertwasserhaus waar we wat meer aandacht aan besteedden. En daar in de buurt was een leuk Weens restaurantje waar we genoten van een goeie Wienerschnitzel. 

Na een frisse nacht op de camping vertrokken we de volgende ochtend op de fiets zuidwaards. We volgden een beschreven route van Wenen naar Boedapest. Die gaat langs de Hongaars / Oostenrijkse grens en langs het Balatonmeer. Dat is in de buurt van Tótvázsony, mijn eindbestemming. 

Het zonnetje scheen die dag weer heerlijk, maar de wind werkte niet erg mee. Het waaide hard en precies de verkeerde kant op. We reden de hele dag in open valleien en pal tegen de wind in. Jacqueline vond het vooraf nog wel spannend of ze me wel bij kon houden, ik had natuurlijk al heel wat fietskilometers in de benen van de afgelopen maanden. Maar dat viel haar alles mee. 

Jacqueline is een bikkel en ze houdt er van om stevig tegen de wind in te trappen. Ik fiets omdat dat nou eenmaal een mooie manier van reizen is maar het is niet mijn hobby. Ik houd niet van stevige tegenwind en fiets graag in een rustig tempo. Ik mocht dus lekker in de slipstream van Jackie die het zware werk voor mij opknapte. Heerlijk na al die maanden alleen fietsen. 

Na ruim 80 km bereikten we de camping en konden we uitrusten van deze pittige dag. Na een mooie zonsondergang boven het Neusiedlermeer aten we in een traditioneel Oostenrijks restaurant en we gingen vroeg slapen. 

De volgende dag was de wind wat gaan liggen en het weer bleef goed. Het werd een relaxte dag. We stopten vaak voor een foto, een hapje of drankje, bij een mooi kasteel of wat dan ook. Halverwege de route bereikten we de Oostenrijks/Hongaarse grens. Het werd een ander landschap, een andere taal, een andere munt en het laatste land van mijn reis. 

Onze overnachting was bij een privé adres. Campings zijn in dit deel van de route na het hoogseizoen niet meer te vinden. De huisbaas was erg aanwezig. Hij bedoelde het goed en we kregen koffie en thee, druiven en groenten, maar voor ons was het iets te veel gezelligheid, persoonlijke meningen en verhalen.

Dag 3 was de wind weer nadrukkelijk aanwezig, maar nu stevig in de rug. We vlogen over de wegen. Heerlijk. De omgeving was wederom mooi. We fietsten meestal over goed geasfalteerde, licht glooiende, provinciale wegen. Vaak waren de wegen rustig, maar af en toe was het ook druk en werd er hard gereden. En soms waren er deze dag ook weggetjes met veel hobbels en gaten. Op een slecht stuk gravel kreeg ik voor het eerst deze hele reis, serieus pech met de fiets. De bagagedrager liet los en schoof naar beneden, samen met de twee fietstassen en de roltas met kampeerspullen die ik achterop had. Onmogelijk om zo verder te rijden. Ik heb al de hele reis allerlei reparatiemateriaal voor de fiets mee, dat kwam nu eindelijk goed van pas. We voerden met tie-wraps en tape een noodreparatie uit waarna ik weer verder kon. Later hebben we met metalen clips de boel nog wat steviger vastgezet. 

Na ruim 100 km vonden we in een dorpje een mooi guesthouse waar we konden overnachten. Heerlijk rustig en met veel privacy! 

De laatste 2 fietsdagen gingen door mooie wijngebieden, langs het Balatonmeer en door de heuvels. Het was leuk om samen met Jacqueline te delen wat ik daarvoor 3 maanden alleen had gedaan. Met z’n tweeën ervaar je andere dingen dan wanneer je alleen onderweg bent. Het is gezelliger. 

De eerste maanden had ik voldoende tijd voor m’n eigen overpeinzingen en ervaringen. Nu kwam ik langzamerhand weer terug in het ‘gewone’ leven en de wereld om me heen. Ik realiseer me dat ik langzamer leefde in de maanden op de fiets. Nu ging het tempo langzamerhand weer wat omhoog. 

Na de prachtige ontvangst bij Janka Tanya installeerden Jacqueline en ik ons in het appartementje naast het huis van Kati en Janneke. ‘s Avonds kwam ook Jeroen, de partner van Jacqueline, bij ons aan. Hij was met de auto uit Nederland komen rijden.  

We hadden met elkaar nog een super gezellig weekend in Tótzázsony. Zaterdag werd het wijnoogstfeest gevierd in het dorp, en een muziekgroep die daarvoor over kwam was zigeunerorkest Régi Nóták. Het is een Nederlandse groep, kennissen van Kati en Janneke. Vrijdag avond gingen we met z’n allen eerst heerlijk op z’n Hongaars uit eten. Zaterdag speelde de groep op diverse plaatsen in het dorp en ‘s avonds in de feesttent. Wij mochten in de optocht mee rijden op een open wagen. Aan het eind van de middag was er goulashsoep, wijn en allerlei lekkere hapjes in de feesttent. Toen dat afgelopen was borrelden we nog na bij een kampvuurtje bij het huis van Kati en Janneke met hun Duitse vrijwilliger en met de leden en aanhang van het orkest. Zondagochtend gingen Jacueline en Jeroen samen weer terug naar Nederland.

Jacqueline, Jeroen, Ria en Dino en ik hebben een bijzondere band met Janka Tanya. 5 Jaar geleden waren we in Tótvázsony toen Kati en Janneke de sleutel kregen van het pand en erf. We hadden op de tombola van een benefietavond voor Janka Tanya een ‘klusweek’ gewonnen en dat was de week. We hebben toen gezien hoe het pand en het terrein er uit zagen bij oplevering. Je moest veel fantasie gebruiken om te bedenken hoe het zou zijn als het schoon, heel en ingericht was. 

We konden toen meteen flink onze handen uit de mouwen steken met opruimen, schuren, spitten en andere werkzaamheden.

Een klein jaar later was ik er weer, toen ik voor het eerst op de fiets naar Hongarije ging. Het was toen al heel anders. Het was fris en aangekleed. Er waren kleine verbouwinkjes uitgevoerd. De collega’s waren er al druk bezig met diverse activiteiten binnen en buiten. De mensen met een beperking die begeleiding ontvangen bij Janka Tanya worden collega’s genoemd. 

Kati en Janneke werken volgens de uitgangspunten van Triple C. Kort uitgelegd wil dat zeggen dat het uitgangspunt ‘normaal leven’ is. Je doet de dingen die horen bij normaal leven, bv dagritme met eten, drinken, werken, rust en ontspanning, sociale omgang, hygiëne enz. Voor de mensen met een beperking is ‘normaal leven’ niet vanzelfsprekend. Ze hebben daar hulp bij nodig. In het Triple C model gaan de hulpvrager en hulpverlener een relatie met elkaar aan. Als ‘normaal’ 100% is, en de hulpvrager kan bv 60% zelf, dan vult de hulpverlener 40% aan zodat toch de 100% bereikt wordt. Zo kan iemand met een beperking ook volwaardig leven. 

Dat eerste jaar, 4 jaar geleden, was ik al onder de indruk van hoe het op Janka Tanya was. Er werkten collega’s die bijna nooit iemand zagen. Farkas, een volwassen man met een lichte verstandelijke beperking, woonde bij zijn ouders in Tótvázsony en had 2 jaar depressief binnen gezeten. Nu werkte hij bij Janka Tanya en werkte mee aan alle klussen in en om het huis.

David, een jongeman met ernstig meervoudige beperkingen en a.d.h.d. zat rustig aan tafel te puzzelen. 

Adriënne, een vrouw met het Down syndroom, woont even verderop in de straat en ze zochten haar thuis op om te wennen aan een daginvulling en aan andere mensen. 

Dora kwam een paar keer in de week. Ze leefde in een droomwereld met sprookjes en praatte daar steeds over. Maar ze hielp actief mee om af te wassen en kwam langzamerhand weer terug in de realiteit. 

Ze kwamen allemaal naar Janka Tanya en Kati en Janneke hielpen hen stap voor stap te ontwikkelen en om weer deel te nemen aan het ‘normale’ leven. 

Dat was 4 jaar geleden, in het eerste jaar van Janka Tanya. Nu, 4 jaar later zie ik een bloeiend bedrijf wat midden in de samenleving staat. Het is geweldig om te zien wat er allemaal gebeurt. 

Bij toerbeurt gaan 3 x per week een aantal collega’s naar een grote supermarkt in de nabije provincie hoofdstad. Daar werken ze in de winkel tussen de klanten. Ze doen werkzaamheden als het bijvullen van vakken, lege flessen sorteren enz. en ze krijgen salaris voor hun werkzaamheden. Er gaat altijd een begeleider van Janka Tanya mee, maar Farkas werkt in de supermarkt nu al met een mentor van de supermarkt zelf.

In het dorp brengen ze folders rond, ze houden de tuinen bij van o.a. de kerk en het hotel en ze houden de speeltuinen netjes en schoon. Ook krijgen ze diverse opdrachten voor schilderwerk of andere klussen.

Bij Janka Tanya is nu een tuin met groente en fruit wat onderhouden wordt. Er wordt jam gemaakt en groente en fruit wordt verkocht. Er zijn kippen en schapen en andere beesten die gevoerd worden, en de hokken worden schoongemaakt.

Het mooiste van alles is om te zien hoe goed het met de collega’s gaat. Ze komen graag naar Janka Tanya en je ziet dat ze plezier in hun werk hebben. Dora maait nu bijna zelfstandig het gras met de grasmaaier. Ze vindt het geweldig om naar de supermarkt te gaan en is handig met flessen sorteren en vakken vullen. David kan met een klein beetje hulp hooi naar de schapen brengen. Hij haalt het hooi uit de opslag, doet het in de kruiwagen en rijdt de kruiwagen naar de schapenwei waar hij het hooi weer in de trog doet. 

Ook Adriënne, die 4 jaar geleden nog maar nauwelijks mensen zag, komt nu een paar keer per week en zit tussen de anderen, ook als er vreemden zijn zoals ik. 

Ik zou over alle collega’s iets willen vertellen. Over Zoli, die nauwelijks te bewegen was om iets te doen en nu het hardst werkt van allemaal, over Peter die tussen de zwervers het meest thuis was maar nu ook zelfstandig met de bus naar Tótvázsony komt om te werken bij Janka Tanya. Over Krisztian, Dia, Patricia, Atilla en alle anderen. 

Je ziet dat het mensen met een verstandelijke beperking zijn, maar dat is niet wat het meeste opvalt. Je ziet vooral dat ze er bij horen en dat ze een plek hebben in de samenleving.

Het is een voorrecht om te zien hoe Kati en Janneke, 2 jonge vrouwen, hun droom voor een groot deel hebben gerealiseerd. Iets wat vooraf bijna niet voor mogelijk werd gehouden.

Onvoorwaardelijk geloof in hun droom, keihard werken en onvoorstelbaar veel doorzettingsvermogen maakten Janka Tanya tot wat het nu is. 

Ik heb de afgelopen maanden op mijn reis ervaren hoe belangrijk het is om mensen te ontmoeten en contacten te hebben. 

Bij Janka Tanya (en ook bij de Gift City) zie je hoe mensen opbloeien omdat er in hen wordt geloofd, omdat er met (een beetje) hulp veel meer kan dan eerst gedacht wordt. 

Ze zijn er nog lang niet. Ze zijn nog steeds dagelijks begeleider en daarnaast runnen ze alle onderdelen van een volwaardig bedrijf. 

Ze hebben mensen nodig waar ze op kunnen rekenen en vertrouwen en die een stukje van de dagelijkse zorg kunnen overnemen. En die misschien ook in de toekomst hun droom kunnen helpen verder uit te bouwen. 

Financieel is het nog steeds minimaal. Het blijft lastig te voldoen aan alle (bureaucratische) verplichtingen en de dagelijkse bedrijfsvoering vraagt veel aandacht. Ze kunnen de hulp en steun vanuit Nederland heel goed gebruiken. 

Mijn fietstocht is bijna voorbij. De fiets is al weer thuis, door Jacqueline en Jeroen meegenomen. Komende week komen Hans, Elly, Ria en Dino naar Hongarije en Janka Tanya. We brengen nog een laatste week samen hier door en zondag 13 oktober hoop ik weer in Zwolle aan te komen. 

Ik ga met mooie en waardevolle herinneringen van deze reis naar huis. Weer terug naar mijn ‘normale leven’. Naar familie en vrienden, thuis, bij de Gift City, bij de IJsselbolder en alle anderen. 

Ik ga naar huis met veel energie om aan m’n derde levensfase te beginnen!

~~~~~

Op 12 november komt een prachtige documentaire over Janka Tanya uit. Deze is door een professionele filmploeg gemaakt in opdracht van de InterSpar, de supermarktketen waarvoor Janka Tanya 3 keer per week werkt. Het is een Hongaarse film, maar wordt Engels ondertiteld.

De film kan via de Facebookpagina van Janka Tanya ook in Nederland bekeken worden.

De documentaire wordt 12 november op een speciale bijeenkomst in Budapest gepresenteerd aan ruim 200 genodigden waaronder de nationale pers, het ministerie van financiën van sociale zaken, de Nederlandse Ambassadeur en andere Bobo’s. Ook alle collega’s, ouders en andere betrokkenen bij Janka Tanya gaan met een speciale bus naar deze presentatie en het bijbehorende feest.

~~~~~

Ik heb het geluk dat ik mensen heb leren kennen die zo idealistisch zijn dat ze alles opzij zetten om hun droom te realiseren en daarbij iets moois toevoegen aan het leven van mensen die het moeilijker hebben. Zo’n andere droom die waarheid geworden is dat is de Gift City in Zwolle. In de zelfde periode gestart als Janka Tanya en net zo succesvol voor alle betrokkenen.

En het is en blijft net als bij Janka Tanya keihard werken om trouw te blijven aan de uitgangspunten en om alles goed te laten doorgaan.

~~~~~

Het is nu te veel om daar verder over te schrijven, maar ik hoop dat veel mensen die dit lezen informatie gaan zoeken over deze mooie organisaties, Janka Tanya en de Gift City. Ze hebben een website en zijn actief op Facebook.

En iedere blijk van steun, door een bezoekje, een financiële bijdrage, een berichtje op Facebook of anders, is heel erg welkom!!

~~~~~

Janka-Tanya.eu. IBAN NL57ABNA0442001762 ABN AMRO te Zwolle, ten name van Stichting O2 , onder vermelding van Janka Tanya.

Degiftcity.nl. Wordt vrijwilliger: in de keuken, het City Café, de Twinkelwinkel, de meubelloods of het talentenbureau, of kom ons bezoeken.